سرطان روده بزرگ یکی از شایع ترین انواع سرطان است که از روده بزرگ یا کولون، بخشی از دستگاه گوارش، شروع می‌شود. این نوع سرطان اغلب به آرامی رشد می‌کند و ممکن است سال‌ها طول بکشد تا به مراحل پیشرفته برسد. در بسیاری از موارد، تغییرات پیش‌سرطانی در سلول‌های روده بزرگ به تدریج به سرطان تبدیل می‌شوند. آگاهی از علائم اولیه، انجام غربالگری‌های منظم، و اتخاذ سبک زندگی سالم می‌تواند به پیشگیری و تشخیص زودهنگام این بیماری کمک کند و شانس درمان موفقیت‌آمیز را افزایش دهد.
متخصص گوارش و کبد
دکتر مقداد صداقت
برای دریافت نوبت دکتر مقداد صداقت لطفا از طریق واتساپ یا تلگرام با پشتیبانی سایت در ارتباط باشد.
پیشگیری از سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ چیست؟
سرطان روده بزرگ، نوعی از سرطان است که از روده بزرگ، که بخشی از دستگاه گوارش است، شروع می‌شود. این نوع سرطان معمولاً از پولیپ‌های غیرطبیعی که در دیواره روده شکل می‌گیرند، آغاز می‌شود و با گذشت زمان به توده‌های سرطانی تبدیل می‌شود. سرطان روده بزرگ می‌تواند به سایر بخش‌های بدن، مانند کبد و ریه‌ها، نیز منتشر شود. این بیماری به دلیل علائم اولیه کم‌خطر و غیرخاص، ممکن است در مراحل اولیه تشخیص داده نشود. علائم ممکن شامل تغییرات در الگوهای اجابت مزاج، خونریزی از مقعد، درد شکم و کاهش وزن غیرقابل توضیح است.
علائم و نشانه های سرطان روده بزرگ
نشانه‌ها و علائم سرطان روده بزرگ می‌توانند متنوع و غیرمشخص باشند، اما برخی از علائم رایج شامل موارد زیر هستند:
1. تغییرات در الگوی اجابت مزاج
تغییرات مداوم در عادات اجابت مزاج، مانند اسهال یا یبوست که به مدت طولانی ادامه دارد، می‌تواند یکی از علائم سرطان روده بزرگ باشد.
2. خونریزی از مقعد یا وجود خون در مدفوع
خون قرمز روشن یا تیره در مدفوع یا خونریزی از مقعد می‌تواند نشانه‌ای از سرطان روده بزرگ باشد.
3. درد یا ناراحتی در ناحیه شکم
درد، گرفتگی یا احساس فشار در ناحیه شکم که به طور مداوم وجود دارد، می‌تواند یکی از علائم این بیماری باشد.
4. کاهش وزن ناگهانی
کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل مشخص می‌تواند به وجود سرطان روده بزرگ اشاره داشته باشد.
5. احساس عدم تخلیه کامل روده
احساس نیاز به اجابت مزاج حتی پس از تخلیه کامل روده می‌تواند نشانه‌ای از وجود توده یا انسداد در روده باشد.
6. تهوع و استفراغ
در برخی موارد، سرطان روده بزرگ می‌تواند باعث انسداد روده شده و به دنبال آن تهوع و استفراغ ایجاد کند.
6. خستگی و ضعف عمومی
احساس خستگی و ضعف غیرقابل توضیح و مداوم می‌تواند یکی از علائم این سرطان باشد.
7. وجود مخاط در مدفوع
وجود مخاط در مدفوع که به طور مداوم مشاهده شود، می‌تواند نشانه‌ای از التهاب یا مشکل در روده باشد.
تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ از طریق غربالگری‌های منظم و توجه به این علائم می‌تواند به افزایش شانس درمان موفق کمک کند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مشاوره با پزشک و انجام بررسی‌های لازم توصیه می‌شود.
تشخیص سرطان روده چگونه است؟
تشخیص سرطان روده بزرگ معمولاً از طریق ترکیبی از روش‌های مختلف انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که بیماری به درستی شناسایی و ارزیابی شده است. مراحل اصلی تشخیص به شرح زیر است:
- تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی: پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و علائم و نشانه‌های موجود را ارزیابی می‌کند. معاینه فیزیکی، شامل بررسی ناحیه شکم و مقعد، نیز برای شناسایی هرگونه ناهنجاری انجام می‌شود.
- آزمایش‌های خون: آزمایش‌های خون می‌توانند به شناسایی علائم غیرطبیعی مانند کم‌خونی یا نشانه‌های دیگر که ممکن است به وجود سرطان اشاره کنند، کمک کنند. آزمایش‌های خاص مانند تست‌های عملکرد کبد نیز ممکن است انجام شود.
- کولونوسکوپی: کولونوسکوپی یک روش کلیدی برای تشخیص سرطان روده بزرگ است. در این روش، یک لوله بلند و باریک با دوربین (کولونوسکوپ) از طریق مقعد وارد روده بزرگ می‌شود تا قسمت‌های داخلی روده بررسی شده و هرگونه پولیپ یا توده‌ای شناسایی شود. در صورت مشاهده ناهنجاری، نمونه‌برداری (بیوپسی) برای تحلیل بیشتر انجام می‌شود.
- پروکتوسکوپی: پروکتوسکوپی مشابه کولونوسکوپی است، اما فقط برای بررسی قسمت‌های پایین‌تر روده بزرگ و مقعد به کار می‌رود.
- تصویربرداری: برای ارزیابی گسترش سرطان و شناسایی متاستازها، ممکن است از روش‌های تصویربرداری مختلف استفاده شود. این روش‌ها شامل:
- سی‌تی‌اسکن (CT Scan): برای بررسی وجود توده‌ها و ارزیابی گسترش بیماری.
- ام‌آر‌آی (MRI): برای مشاهده دقیق‌تر نواحی خاص و تشخیص پیشرفت سرطان.
- سونوگرافی: برای بررسی برخی از توده‌ها و وضعیت کلی روده.
- آزمایش‌های تشخیصی دیگر: در برخی موارد، برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند آزمایشات ژنتیکی برای بررسی تغییرات DNA و تشخیص نوع خاص سرطان انجام شود.
با استفاده از این روش‌ها، بهترین دکتر گوارش و کبد می‌تواند به تشخیص دقیق سرطان روده بزرگ پرداخته و برنامه درمانی مناسب را برای بیمار مشخص کند.
علت بروز سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ به علل مختلفی مرتبط است که برخی از آنها مشابه با عوامل بروز سرطان روده به‌طور کلی هستند. عوامل اصلی بروز سرطان روده بزرگ عبارتند از:
- سن: خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ با افزایش سن افزایش می‌یابد، به‌ویژه پس از ۵۰ سالگی.
- پولیپ‌ها: وجود پولیپ‌های آدنوماتوز (که نوعی توده خوش‌خیم است) در روده بزرگ می‌تواند به مرور زمان به سرطان تبدیل شود.
- تاریخچه خانوادگی: افرادی که یکی از اعضای خانواده‌شان به این سرطان مبتلا شده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این سرطان قرار دارند. برخی از سندرم‌های ژنتیکی مانند سندرم لینچ (Lynch syndrome) یا پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) نیز خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می‌دهند.
- التهاب مزمن روده: بیماری‌های التهابی مزمن روده مانند کولیت اولسروز و بیماری کرون می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
- رژیم غذایی: مصرف زیاد گوشت قرمز، گوشت‌های فرآوری‌شده، و غذاهای پرچرب می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. مصرف کم فیبر، میوه‌ها و سبزیجات نیز به افزایش این خطر کمک می‌کند.
- سبک زندگی نامناسب: عدم فعالیت فیزیکی، چاقی، مصرف الکل و سیگار کشیدن می‌توانند به افزایش خطر سرطان روده بزرگ منجر شوند.
- دیابت نوع 2: افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند.
- تاریخچه سرطان شخصی: افرادی که سابقه ابتلا به سرطان‌های دیگر مانند سرطان سینه، تخمدان یا رکتوم دارند، بیشتر در معرض خطراین بیماری قرار دارند.
- عوامل محیطی: تماس با برخی مواد شیمیایی و سموم نیز ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
پیشگیری و غربالگری منظم، به ویژه پس از ۵۰ سالگی، می‌تواند به شناسایی زودهنگام و درمان مؤثر این سرطان کمک کند.
آیا سرطان روده بزرگ کشنده است؟
سرطان روده بزرگ به طور طبیعی نمی‌تواند به تنهایی کشنده باشد، اما اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، می‌تواند به بیماری‌های جدی و کشنده منجر شود. این نوع سرطان ممکن است به آرامی رشد کند و علائم اولیه آن ممکن است غیرمشخص یا خفیف باشد، که باعث می‌شود بسیاری از بیماران در مراحل پیشرفته بیماری به پزشک مراجعه کنند.
اگر سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه شناسایی شود، شانس موفقیت‌آمیز بودن درمان و بقا بسیار بالاست. روش‌های درمانی شامل جراحی، شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و درمان‌های هدفمند می‌تواند به کنترل و درمان بیماری کمک کند. تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری‌های منظم و توجه به علائم اولیه می‌تواند به پیشگیری از پیشرفت بیماری و افزایش شانس بهبودی کمک کند. در صورت عدم درمان یا پیشرفت بیماری به مراحل پیشرفته، می‌تواند به عوارض جدی منجر شده و وضعیت بیمار را تهدید کند.
نتیجه گیری:
سرطان روده بزرگ یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌هاست که با توجه به عواملی چون سن، تاریخچه خانوادگی، رژیم غذایی نامناسب و سبک زندگی ناسالم به‌وجود می‌آید. با اینکه این سرطان می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامتی باشد، اما با غربالگری منظم، تغییرات در سبک زندگی و تغذیه سالم، می‌توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد و در صورت بروز، با تشخیص زودهنگام، شانس درمان موفقیت‌آمیز را افزایش داد. آگاهی و پیشگیری از مهم‌ترین ابزارها در مبارزه با این سرطان هستند.