کبد چرب بارداری از بیماری های بسیار خطرناک این دوران بشمار می‌رود که باید مورد توجه بسیاری قرار گیرد. تجمع بیش از اندازه چربی بر روی کبد در دوران بارداری، عوارضی چون حالت تهوع و استفراغ و درد های شکمی را افزایش می‌دهد که در نهایت اختلال عملکرد کبد را برای خانم باردار به وجود می‌آورد.
در این مقاله به علائم کبد چرب در بارداری، نحوه تشخیص و علت ابتلا به آن و سایر موارد صحبت کردیم.
متخصص گوارش و کبد
دکتر مقداد صداقت
برای دریافت نوبت دکتر مقداد صداقت لطفا از طریق واتساپ یا تلگرام با پشتیبانی سایت در ارتباط باشد.
کبد چرب بارداری چیست؟
کبد چرب بارداری یک وضعیت است که در آن مقدار چربی در سطح کبد زنان باردار افزایش می‌یابد. این وضعیت گاها در حالت عادی هم برای بانوان رخ می‌دهد اما در دوران بارداری فرد حساس تر بوده و ممکن است علائم بیشتری از خود نشان دهد. افزایش چربی در کبد بانوان باردار به دلیل تغییرات هورمونی و نیاز بدن به ذخیره انرژی برای پشتیبانی از رشد و توسعه جنین اتفاق می‌افتد.
کبد چرب اگر تحت کنترل دکتر زنان باشد، معمولاً بی خطر است و بیشتر اوقات پس از زایمان به طور خود به خود بهبود می‌یابد. با این حال، در برخی از موارد می‌تواند نشانه ای از مشکلات جدی تر مانند کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) باشد که نیازمند مراقبت های بیشتر پزشکی است. قابل ذکر است خانم هایی که کیسه صفرا ندارند و از قبل جراحی کرده اند، در دوران بارداری بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب هستند و باید از قبل اقدامات برای حاملگی به این مسئله توجه داشته باشند و غذاهای حاوی چربی اشباع مصرف نکنند.
علائم کبد چرب بارداری
کبد چرب در بارداری در اکثر موارد که ابتدای شروع آن است، بدون علامت بوده اما به مرور زمان که گرید چربی افزایش یابد نیز ممکن است به یکباره علائمی نشان دهد که برای بانوان باردار نگران کننده باشد.
- درد یا ناراحتی در منطقه بالای شکم به خصوص در ناحیه کبد (زیر سینه سمت راست به سمت پهلو)
- تورم و بزرگ شدن کبد
- احساس خستگی و کاهش انرژی
- افزایش اشتها یا کاهش وزن به دلیل مشکلات گوارشی
- تهوع و استفراغ شدید
- زرد شدن پوست و چشم‌ها (یا زردی)
- تاثیر در افزایش سطح آمنیوتیک
کبد چرب باردای چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص کبد چرب بارداری معمولاً از طریق ترکیبی از اطلاعات پزشکی فرد، آزمایش های خونی و تصویربرداری انجام می‌شود.
سطوح آنزیم‌های کبدی مانند ALT و AST، سطوح تری‌گلیسرید، کلسترول، آلبومین، و تست های مرتبط با کبد می‌تواند کمک کند تا تشخیص این بیماری قرار گیرد.
اگر نشانه های کبد چرب بارداری وجود داشته باشد، آنالیز مایع آمنیون در سونوگرافی انجام می‌شود تا سطح چربی در مایع آمنیون بررسی شود که بالا بودن آن خطرناک است و باید مداوم تحت کنترل بهترین متخصص زنان باشید.
علت کبد چرب بارداری چیست؟
علت کبد چرب بارداری به طور دقیق در تحقیقات پزشکی مشخص نشده است اما احتمالاً این وضعیت ناشی از تغییرات هورمونی و تغییرات فیزیولوژیکی در دوران بارداری است.
هورمون های بارداری مانند استروژن و پروژسترون می‌توانند به افزایش تولید و نگهداری چربی در بدن کمک کنند که ممکن است باعث افزایش سطح چربی در کبد شود. همچنین، نیاز بدن به ذخیره انرژی برای پشتیبانی از رشد و توسعه جنین ممکن است باعث افزایش تولید و ذخیره چربی در کبد شود. لازم به ذکر است که برخی افراد از قبل بارداری دارای کبد چرب و گرید های بالا هستند که اقدامی برای بهبود قبل از حاملگی خود انجام ندادن و در این دوران شدت پیدا کرده و عوارض بیشتری را رقم زده است.
چه کسانی در معرض ابتلا به کبد چرب بارداری هستند؟
برخی بانوان باردار بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب بارداری هستند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم داشت.
- زنانی که دارای چاقی یا اضافه وزن هستند.
- افرادی که دارای بیماری های مرتبط با متابولیسم چربی هستند
- خانم های باردار مبتلا به هیپرتری‌گلیسریدمی
- خانم هایی که دیابت بارداری دارند
- افرادی با سابقه کبد چرب غیرالکلی قبل بارداری
- پیشگیری از کبد چرب بارداری
رعایت برخی نکات و پیروی از دستورات دکتر زنان پیش از بارداری و در حین این دوران تاثیر زیادی در پیشگیری از این عارضه در دوران بارداری دارد. برخی اقدامات در این راستا وجود دارد که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد.
- رعایت یک رژیم غذایی سالم و متنوع که شامل میوه ها، سبزیجات، محصولات لبنی کم چرب، ماهی، مواد غذایی کم چرب و پر از فیبر و کاهش مصرف مواد غذایی پرچرب و قندی باشد.
- حفظ وزن بهینه و جلوگیری از اضافه وزن یا چاقی. ورزش منظم و فعالیت های بدنی مناسب نیز به حفظ وزن و جلوگیری از چاقی کمک می‌کند. اگر شرایط مناسب بود و دکتر زنان شما اجازه داد، حتما در دوران بارداری خود کمی پیاده روی روزانه داشته باشید.
- مدیریت بیماری های مرتبط با متابولیسم چربی مانند دیابت نوع ۲ و متابولیک سندروم.
- مصرف الکل را 4 ماه قبل از اقدام به بارداری قطع کنید و از مصرف الکل در دوران بارداری به شدت خودداری کنید.
- رعایت نکات بهداشتی و مراقبت از سلامت روانی خود به منظور کاهش استرس و فشارهای روانی.
- مراجعه منظم به پزشک برای بررسی های پیشگیرانه و مشاوره درباره اقدامات بهداشتی مرتبط با بارداری و کاهش خطر ابتلا به کبد چرب.
نتیجه گیری:
با خواندن این مقاله دانستید که کبد چرب در بارداری یک وضعیت همراه با خطر اما تحت کنترل است و خانم های باردار باید در کل دوران حاملگی خود به این موضوع دچار شوند. ممکن است که این بیماری در دوره اولیه بارداری تشخیص و بهبود داده شود اما مجدد در ماه های آخرین بارداری بروز پیدا کند. شما باید همواره در این دوران مراقبت های لازم در این زمینه را داشته باشید و تحت نظر دکتر زنان خود معاینه شوید.
سوالات متداول کبد چرب بارداری
اگرچه هر دو وضعیت با افزایش چربی در کبد همراه هستند اما کبد چرب بارداری معمولاً موقت و با کاهش چربی پس از زایمان تحت تأثیر هورمون‌های بارداری است. در حالی که NAFLD یک بیماری مزمن است که ممکن است در طول زمان به تشدید وضعیت منجر شود.
در برخی موارد، این عارضه می‌تواند به جنین آسیب بزند و منجر به مشکلاتی مانند کمبود رشد جنین، زایمان زودرس و افزایش خطر بروز مشکلات جنینی شود.
در بسیاری از موارد، زنان مبتلا به کبد چرب بارداری می‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند، اما در برخی موارد با توجه به شرایط جنین و مادر، پزشک ممکن است تصمیم به زایمان قاعدتاً از طریق سزارین بگیرد.